โรคอุจจาระร่วงคืออะไร?

โรคอุจจาระร่วง เป็นปัญหาที่พบบ่อยในเด็ก โดยเฉพาะเด็กที่มีอายุน้อยกว่า 2 ปี จากการศึกษาพบว่าเด็กกลุ่มนี้จะมีอาการอุจจาระร่วง 5-6 ครั้งต่อปี สาเหตุเกิดจากเชื้อไวรัส 50-60% และเชื้อแบคทีเรีย 30% ที่เหลือเกิดจากสาเหตุอื่น เช่น อาหารเป็นพิษลักษณะของอุจจาระในเด็กท้องเสีย สามารถบ่งชี้ถึงสาเหตุได้และหากมีการตรวจเพิ่มเติมทางห้องปฏิบัติการก็จะสามารถบอกถึงเชื้อที่ก่อโรคได้ ทำให้การรักษาในขั้นตอนต่อไปถูกต้องเหมาะสมมากขึ้น

โรคอุจจาระร่วงคืออะไร?
โรคอุจจาระร่วง หมายถึงการถ่ายอุจจาระเหลว จำนวน 3 ครั้ง หรือมากกว่า หรือถ่ายอุจจาระเป็นน้ำจำนวนมากกว่า 1 ครั้งใน 1 วัน นอกจากนั้น ถ้าถ่ายอุจจาระมีมูกหรือปนเลือด 1 ครั้ง ก็ถือว่าเป็น โรคอุจจาระร่วงด้วย

โรคอุจจาระร่วงเกิดได้อย่างไร?
โรคอุจจาระร่วงเกิดจากการรับประทานอาหารหรือดื่มน้ำที่มีเชื้อโรคปนเข้าไป การปนเปื้อนนี้ส่วนใหญ่เกิดจาก
   1. ไม่ล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่ หลังจากใช้ห้องน้ำ ห้องส้วม ก่อนปรุงอาหาร หรือก่อนรับประทานอาหาร
   2. เด็กที่ชอบดูดหรืออมนิ้วมือและหยิบของที่ตกพื้นเข้าปาก
   3. รับเชื้อจากการผสมนม โดยใช้น้ำที่ไม่ได้ต้มเดือดหรือขวดนมที่ไม่ต้มให้สะอาดหรือไม่ได้ล้างมือ
   4. ทานอาหารที่เก็บไว้ค้างคืน หรือมีแมลงวันตอม
   5. ดื่มน้ำที่ไม่สะอาดไม่ได้ผ่านการกรองหรือต้ม
   6. ทานผักสด หรือผลไม้ที่ไม่ล้างให้สะอาดก่อนรับประทาน

เด็กที่กินนมแม่ ถ่ายวันละ 5-6 ครั้ง นับว่าเป็นโรคอุจจาระร่วงหรือไม่?
เด็กทารกที่กินนมแม่อย่างเดียวมักจะถ่ายอุจจาระเหลวสีเหลืองทองมีฟอง มีกลิ่นเหม็นเปรี้ยวแต่ไม่มีมูกเลือด ถึงแม้จะถ่ายหลายครั้ง กินนมทีถ่ายที แต่หากน้ำหนักตัวขึ้นดีก็ไม่นับว่าเด็กเป็นโรคอุจจาระร่วง

การดูแลเมื่อบุตรมีอาการอุจจาระร่วง
เมื่อเด็กมีอาการท้องร่วง หรือมีอาเจียน เด็กจะมีอาการขาดน้ำและเกลือแร่ ผู้ที่ดูแลต้องพยายามให้เด็กได้รับน้ำเพียงพอระยะแรกควรให้ดื่ม ORS หรือสารละลายเกลือแร่ทีละน้อย บ่อยๆ ถ้าผู้ป่วยดื่มได้ดีไม่อาเจียน หลังดื่ม ORS ประมาณ 4 ชั่วโมง ก็เริ่มให้นมมารดาหรือนมผสมครั้งละน้อยหรืออาหารพวกข้ามต้มเปล่าหรือโจ๊กเปล่า ถ้าเด็กรับได้และดีขึ้น ก็ค่อยเพิ่มชนิดอาหารและปริมาณมากขึ้น 

ถ้าเด็กมีอาการอาเจียนหลายครั้ง ถ่ายเป็นน้ำครั้งละมากๆ อ่อนเพลีย หรือมีไข้สูง ปัสสาวะน้อย อุจจาระเป็นมูกเลือด ควรนำเด็กมาพบแพทย์ เพื่อจะได้รับการวินิจฉัยและรักษาที่ถูกต้องต่อไป

ยาหยุดถ่ายควรให้เด็กกินหรือไม่?
ในเด็กไม่ควรรับประทานยาหยุดถ่าย เพราะเมื่อกินแล้วการถ่ายจะหยุดไป แต่อาการอุจจาระร่วงไม่ได้หายอย่างแท้จริง จะมีน้ำอุจจาระขังในลำไส้ ถ้ากินมากท้องจะอืด และอาจเกิดโรคแทรกซ้อนได้มากโดยเฉพาะในเด็กอายุน้อยกว่า 1 ปี

เราจะป้องกันโรคอุจจาระร่วงได้อย่างไร?   
1. เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ เพราะนมแม่สะอาดและมีภูมิคุ้มกันโรคอุจจาระร่วง
   2. ล้างมือให้สะอาดด้วนสบู่หลังจากใช้ห้องน้ำหรือห้องส้วมและก่อนปรุงอาหารหรือรับประทานอาหารทุกครั้ง
   3. รับประทานอาหารที่สุกใหม่ๆ และดื่มน้ำที่สะอาด
   4. กำจัดแหล่งเพาะแมลงวัน ขยะในบ้านควรเก็บทิ้งในถังมีฝาปิดมิดชิดทุกวัน
   5. เท หรือ ถ่ายอุจจาระลงส้วมทุกครั้ง
   6. เก็บอาหารไม่ให้แมลงวันตอมหรือเก็บไว้ในตู้เย็นเพื่อจะทำให้เชื้อโรคแบ่งตัวช้าลง

ที่มา ; http://www.phyathai.com/medicalarticledetail/1/13/198/th (โรงพยาบาลพญาไทย)